Đức Phật dạy rằng có bốn điều liên quan tới nghiệp, đó là:
(1). Nghiệp cũ
(2). Nghiệp mới
(3). Nơi nghiệp bị chấm dứt.
(4). Thực hành dẫn tới chấm dứt nghiệp.
Đây là những pháp dành cho thực hành, không có pháp nào là không liên hệ với thực hành. Nhưng mọi người không biết làm thế nào để áp dụng vào thực hành, vì vậy đừng để chúng chỉ là lý thuyết.
Mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý là do các nghiệp cũ tạo thành. Hiện tại các bạn lắng nghe giáo pháp với kết quả của nghiệp cũ. Nghiệp mới là những gì bạn đang làm với thân, với lời nói và kế hoạch trên tâm. Tất cả những điều này sinh khởi liên tục trong đời sống hàng ngày. Bạn đang ngồi ở đây nhưng không thoát khỏi cả nghiệp cũ và nghiệp mới. Bạn đang sống với tất cả những nghiệp này.
Suy nghĩ và lập kế hoạch tức là bạn đang sống với tâm, hoạt động và di chuyển là bạn đang sống với thân, khi nói chuyện là sống với lời nói. Thở vào thở ra là sống với nghiệp cũ, nhìn bằng mắt là sống với nghiệp cũ. Khi càng già thì khả năng nhìn càng kém đi. Bạn có thể nói tất cả những thứ này là tập hợp của nghiệp lực, điều đó không sai. Còn ở rất xa Niết Bàn nếu các nghiệp hiện tại không được chấm dứt và thân tâm vẫn tiếp tục sinh khởi.
Đức Phật dạy rằng nghiệp luôn luôn cho ra kết quả. Nghiệp đến vào buổi sáng khi bạn vừa thức dậy và nghiệp hiện tại đang mọc lên nhiều như những cây nấm. Nếu không chấm dứt nghiệp thì không thể nhận ra Niết Bàn. Nơi chấm dứt nghiệp hiện tại chính là Niết Bàn. Hãy để chúng chỉ là các nghiệp cũ. Cho đến khi các nghiệp mới không bị chấm dứt thì kết quả của hiện tại và tương lai vẫn tiếp tục diễn ra.
Nghiệp mới không được cắt bỏ thì Niết Bàn sẽ không xuất hiện. Mọi người không biết gì về điều này và tin rằng tiếp tục những nghiệp mới là tốt, vì vậy họ tích cực làm phước. Đức Phật đã cắt bỏ nghiệp còn các bạn đang kết nối với nghiệp, và kết quả bạn nhận được là đau khổ. Thiếu hiểu biết về giáo pháp nên con người đang đi lạc đường, thậm chí đang mong đợi những nghiệp tốt cũ. Cắt bỏ nghiệp là Niết Bàn, nếu không chỉ kết nối với đau khổ. Trong pháp thoại hôm nay, những điểm này đang trở nên rõ ràng.
Con người không biết cách làm cho nghiệp chấm dứt nên đi chệch khỏi con đường. Họ không làm việc cần phải làm, và sợ hãi về sự chấm dứt của nghiệp. Mong muốn kết nối với các nghiệp tốt, vì vậy họ trân trọng sự sinh khởi của khổ! Mọi người muốn Niết Bàn nhưng những gì họ làm là khổ đau. Thay vì sống dựa vào trí tuệ như cha mẹ thì họ dựa vào nghiệp, vì vậy tất cả đang bơi trong đại dương đau khổ. Chỉ có hiểu biết về sự thật mới nhận ra được bản chất của đau khổ, ngược lại bạn sẽ không thể hiểu chúng.
Thực hành để chấm dứt nghiệp bằng cách quan sát các pháp sinh khởi từ sáu giác quan do nhân từ nghiệp quá khứ. Đây là những điều tôi hướng dẫn hàng ngày. Bằng cách này những hành động trên thân, lời nói và suy nghĩ không sinh khởi và kết thúc. Nghiệp không sinh khởi là Thánh Đạo, do đó Thánh Đạo đang cắt đứt nghiệp.
Tuy nhiên điều này không có nghĩa là bạn không làm những việc tốt hay nghiệp thiện như bố thí, trì giới, nhưng bạn phải làm với sự dẫn dắt của trí tuệ. Nghiệp theo sau và trí tuệ đi trước, chúng trở thành nghiệp dẫn đến Niết Bàn. Trong kinh Tứ Niệm Xứ (Satipatthana sutta) cũng yêu cầu bạn quan sát cả khi trạng thái tâm thiện sinh khởi. Không thực hành vipassanā, bất cứ điều gì bạn đang làm đều đi lạc khỏi điểm chính. Tất nhiên Đạo lộ cũng gọi là nghiệp, nhưng nó được dẫn dắt bởi trí tuệ.